Dünya Gazetesi

28.Ekim 2009-Çarşamba

 HERKES KARŞI AMA ÇEKE HAPİS CEZASI TASARIDAN ÇIKARILMIYOR

 CANAN SAKARYA

ANKARA                                                         

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün’ e göre son durum

Ergün, karşılıksız çek keşide edenlere hapisle cezasının tamamen kaldırılmasının riskli olduğunu belirtiyor. Halen, Merkez Bankası ile Hazine Müşteşarlığı’nın bu konuyla ilgili çalışma yaptığını kaydeden Ergün, TBMM ‘de alt komisyonda bekleyen tasarıda, çekin bir kısmını ödeyenlere adli para cezasının bir miktar düşürülmesinin öngörüldüğüne dikkati çekerek.’Tasarı bu şekilde çıkarsa fazla sorun olmaz’diyor. Bakan Ergün, ayrıca, karşılıksız çek keşidesinde adli para cezasının da tamamen kaldırılmasına yönelik talepler bulunduğu; ancak böyle bir düzenlemenin “çeke olan güveni zedeleyebileceği görüşünde. Ergün, hapis cezasının tamamen kaldırılmasını ise “riskli” buluyor.

Adalet Alt Komisyonu ne öneriyor?

Çek Kanunu Tasarısı’nın Adalet Komisyonu’ndaki görüşmeleri tamamlanarak raporu hazırlandı.

Tasarı halen Adalet Komisyonu’nda görüşülmeyi bekliyor. Adalet Alt Komisyonu’nda hapis cezasının kaldırılması ve af yönünde bir düzenlemeye yer verilmiyor. Komisyonun tasarı üzerinde yaptığı başlıca değişiklikler şöyle:

Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını ”temsilci” veya “vekil” olarak tayin edemeyecek.

Bankaların, karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı için ödemekle yükümlü olacakları 475 TL ‘lik miktar 1.000TL’ ye yükseltildi.

Bankacılar için öngörülen cezalarda da değişikliğe gidildi. Karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan çeklerde, talebe rağmen ‘karşılıksızdır’ işlemi yapmayan banka görevlisiyle; ibraz edilen çekin karşılığı hesapta mevcut olmasına rağmen hamile ödemede bulunmayan banka görevlisine uygulanacak hapis cezası ‘bir yıla kadar’ şeklinde değiştirildi.

Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilen kişi adına hesap açan banka görevlisi için öngörülen hapis cezası da ‘3 aydan 1 yıla kadar şeklinde düzenlendi.                                                

  Prof.Dr. Ünal Tekinalp/Bilim Komisyonu Başkanı

Hapis cezası, tefecilerin elini güçlendirdi

Ben bu görüşümü komisyon başkanı olarak değil, şahsi görüşüm olarak söylemek istiyorum. Hapis cezası olmamalıdır. Direkt hapis cezası olmadığı gibi, para cezası ve bu cezanın ödenmemesi halinde hapse çevrilmesi gibi bir düzenleme de olmamalıdır. Bir para cezası öngörülebilir; ama bunun hiçbir şekilde hapse çevrilmesine imkân bırakmamak, esas itibariyle hükmü bu şeklide düzenlemek lazım gelir.

Tekinalp karşılıksız çekte veya hapse dönüşebilecek adli para cezasının olmamasını söyledi.

Ali Rıza Öztürk

TBMM Adalet Komisyonu Üyesi

Modern hukukta cezai yaptırım yok

Avrupa Birliği’nde, ABD gibi çağdaş ülkelerde ‘karşılıksız çek keşide etmek’diye bir suç türü yok. Karşılıksız çek suçunun, suç genel teorisi içinde hangi sorumluluk esasına dayandığı, bu fiilin modern ceza hukukunda belirlenen suç tiplerinden hangisini ihlal ettiği konusunda hiçbir dayanak yok

Ali Rıza Öztürk Hapse dönüşen adli para cezasına karşı çıkıyor

Ahmet İyimaya

TBMM Adalet Komisyonu Başkanı

Çekte hapis Anayasa’ya aykırı

Çek Kanunu’ndaki sorun, hapis cezalarının nasıl çözüleceği; kaldırılsın mı yoksa hapse dönüşecek para cezası sistemi mi korunsun… Bu komisyonun değil daha çok siyasal iktidarın tercihi; çünkü burada üç çıkar grubu var: banka, alacaklı, borçlu… Üç çıkar çatışıyor! Türkiye düşük yoğunluklu krizden çıkmak üzere; hapis cezalarının kaldırılması halinde para piyasasında yeni bir dalgalanma ya da likidite daralması yaşanabileceği endişesi hakim.

Ekonomiden sorumlu bakanlarımız, sanıyorum, durumu yedi, sekiz gün içerisinde değerlendirip nihai görüşü ortaya koyacaklar. Oluşacak duruma göre, çekte hapis cezalarının kaldırılıp kaldırılmaması seçeneklerinden hangisinin tercih edileceği ortaya çıkacak. Buradaki sorun şu: İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin eki olan 4 no’lu protokole göre, sözleşme ilişkilerinden kaynaklanan borçlara aykırı davranış hapisle cezalandırılamaz. Anayasa Mahkemesi para cezasını öngören çek kanunu hükmünün iptaline ilişkin başvuruda, çekte hapis cezası öngörülebilir, şeklinde bir karar verdi. Bu karar Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı.

Benim kişisel görüşü şu: Çeklerde hapis cezasının öngörülmesi anayasal düzenimizle ve İnsan Hakları Avrupa sözleşmesi 4 no’lu Protokolü ile çatışmaktadır, bağdaşmamaktadır.

Nurettin Özgenç

KOBİDER Başkanı

Bu tasarıyla 200 bin kişi hapse girecek

Meclis’te bekleyen çek tasarısı bir süredir gündemde… Şu anda çekini ödeyemediği için hapiste yatanlar dışında, hapis aşamasına gelenler var. Yasanın bu haliyle çıkması halinde 200 bine yakın kişi de mağdur duruma düşecek. Kötü niyetliler hariç, yıllardır piyasada olan, ticaret yapan, ancak ekonomik kriz ya da başka bir nedenle çekini ödeyememiş olanların adi suçlu gibi hapse atılmasını onaylamıyorum, bunun anlamı yok. Bankaların da bu konuda sorumlulukları var; çek defteri verirken suiistimallere karşı daha tedbirli olmaları gerekiyor. Çek piyasada ödeme aracı haline geldi, yaygın olarak kullanılıyor. Çekini ödeyemeyenlere karşı uygulanacak cezalar sadece para cezası olarak kalmalı. Zaten, hapis cezasının bir yaptırımı olmadığı da ortada hapis cezaları kaldırılmalı. Aslında piyasaya senedin girmesi ve işlerlik kazanması gerekiyor.

Hapis cezası olmamalıdır, dedi.

Rıdvan Yalçın

TBMM Adalet Komisyonu Üyesi

Tasarıda ceza ile eylem orantısız

Türkiye’ de terör örgütü üyelerinin salıverildiği, bunlar için korsan mahkemelerin kurulduğu; devletin, çıkardığı kanunları uygulamaktan vazgeçtiği bir ortamda, Meclis’in kanun yapması anlamını da yitirdi! Çekle ilgili sıkıntıya düşen pek çok kişi bizi arayarak, haklı olarak ‘Bizim devletimizin gözünde PKK’lılar kadarda mı değerimiz yok’ diye sitemde bulunuyorlar. Birçok suç tipi bakımından, bu son açılımın yansımaları Türkiye’de hukuka, devlete, kanuna olan güveni yok etti.

‘Çek mağdurları’ diye bir tabir kullanılıyor; diğer yandan alacağını alamayanlar da mağdur olduklarını ifade ediyorlar. Bana göre, devletin çek müessesini tekrar gözden geçirmesi; konuyu alacaklısı, borçlusu, ticari yaşam, bankalar boyutuyla yeniden ele alması gerekiyor. Modern Batı ülkelerinde çekleri şirketler tanzim ediyorlar. Alacaklı itibar edip alıyorsa alıyor, almıyorsa almıyor! Güncel probleme dönük düşüncem şu: Bugünkü uygulama hapis cezalarında 5 yıla kadar çıkabilen bir düzenleme öngörüyor. Ben cezaların orantısız olduğunu düşünüyorum. Çek suçlarına ilişkin olarak verilecek cezalar 6 ayı geçmemeli. Hapse girmek istemeyenler borcunu öder; parası olmayanlara da en azından alacaklıların tatmini için kısmi süreli bir hapis cezası olabilir. Ama şimdi 5 yıla kadar çıkan hapis cezaları var, ceza ile eylem arasında orantı yok.

Not:Bu yazıyı 28 Ekim Çarşamba tarihli Dünya Gazetesinden bilgisayar ortamına aktararak ve özüne dokunmadan kısaltarak yayınladık. Haberin tamamını e mail olarak bekliyoruz, elde ettiğimizde tamamını yayınlayacağız.